ေယာက္်ားေတြ အေၾကာက္ဆံုး ေရာဂါႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍

အသက္ ၃၆ႏွစ္ ျပည့္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေနာက္တစ္ရက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ေနမင္း ကိုစံဟုတ္ဟာ သူ႔ဇနီး ခင္နဲ႔အတူ မီးဖိုေခ်ာင္သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေနတယ္။ ညစာ စားအၿပီးေပါ့။ ကေလးေတြေတာင္ အိပ္ရာထဲ ေရာက္ကုန္ၾကေပါ့။

ကိုစံဟုတ္ဟာ ခင့္ကို ႐ုတ္တရက္ေပြ႕ခ်ီလိုက္ၿပီး ေမာင္ႏွံစံု စက္ခန္းဆီကို ၾကြျမန္းလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ့ေနာက္မွာေတာ့ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ခ်စ္ခန္း  စတင္ပါေတာ့တယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကိုစံဟုတ္ဟာ ဘယ္လိုမွ ေတာင့္မထားႏိုင္ေတာ့မွန္း သူ႔ကိုယ္သူ တအံ့တဩ ေတြ႕လိုက္ရပါေလတယ္။

သူ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္မေနပါဘူး။ အသက္ကလည္း အခုမွ ၃၆ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။ အားေကာင္းေမာင္းသန္၊ ၾကံ႕ၾကံ႕ခိုင္ခိုင္ႀကီးပါ။ က်န္းမာေရးကလည္း ေဒါင္ေဒါင့္ကို ျမည္လို႔ ရယ္ပါ။ ဒါတင္မကေသးဘူး၊ ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ ေဆးစစ္ထားတဲ့ အေျဖေတြအရလည္း သူ႔မွာ ဘာေရာဂါ၊ ဘာေဝဒနာမွ မရွိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူက တစ္ပတ္ကို မိုင္ ၅၀ ေတာင္ စက္ဘီးစီးၿပီး က်န္းမာေရး ေလ့က်င့္ခန္း မွန္မွန္ လုပ္ေနတဲ့သူ။ ေဆးလိပ္ မေသာက္၊ အရက္ မေသာက္တဲ့သူ။

ေနာက္တစ္ရက္မနက္မွာေတာ့ ဒါမ်ိဳး ေနာက္တစ္ခါ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ေစရဘူးလို႔ ကိုစံဟုတ္ဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ေမာင္းတင္လိုက္ပါတယ္။

ဟုတ္ကဲ့… ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ျဖစ္႐ံုမက ျဖစ္တဲ့အႀကိမ္ေရေတာင္ စိပ္သထက္ စိပ္လာပါေတာ့တယ္။ ျဖစ္တာ ၾကာလာေတာ့ သူ႔စိတ္ထဲမွာ စႏိုးစေနာင့္ျဖစ္လာ ရေတာ့တယ္။ ခင့္မွာလည္း ေသာကေတြ ပြားလို႔။ သူ႔လင္သားအတြက္ သူက စြဲမက္စရာ မေကာင္းေတာ့ဘူးလို႔ ခင့္ကိုယ္ခင္ ထင္လာရပါေတာ့တယ္။ သည္လိုနဲ႔ သူတို႔ အိမ္ေထာင္ေရးက ကေသာင္းကနင္းျဖစ္ခ်င္လာရေတာ့တယ္။

ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ကိုစံဟုတ္ဟာ မိသားစုဆရာဝန္ဆီ ေျပးပါေတာ့တယ္။

“ဘာမွေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး ကိုစံဟုတ္ရဲ႕။ ခင္ဗ်ား သိပ္စိတ္ပင္ပန္းေနလို႔ ျဖစ္သလားပဲ။ စိတ္ပညာရွင္နဲ႔ သြားျပဖို႔ ကြ်န္ေတာ္ ၫႊန္းေပးလိုက္မယ္ေလ” လို႔ ဆရာဝန္က ေျပာပါတယ္။

ကိုစံဟုတ္စိတ္ထဲမွာေတာ့ သူ႔မွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာတစ္ခုမွ မရွိဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ျပဆိုလည္း ျပရတာပေလ။ သည္ေရာဂါႀကီး ေပ်ာက္ကင္းဖို႔အတြက္ေတာ့ ဘာပဲ လုပ္ရလုပ္ရေပါ့။

သို႔ေပမယ့္လည္း သူ႔ဇနီးနဲ႔အတူ ခ်စ္ေရးခ်စ္မႈ ကုထံုးကို သြားေရာက္ကုသခံ တာ ၄-၅-၁၀ ပတ္ ၾကာတဲ့တိုင္လည္း သူ႔အေျခအေနက တိုးတက္မလာဘူး။ (စိတ္က်န္းမာေရး ကုထံုးမွာ ေဆးဝါးနဲ႔မဟုတ္ဘဲ စိတ္ပညာရွင္နဲ႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရင္း အေျဖရွာတဲ့နည္းလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီ့နည္းနဲ႔ သူတို႔အိမ္ေထာင္ေရးၾကားက အထမေျမာက္ႏိုင္ေလတဲ့ ခ်စ္ေရးခ်စ္မႈကို ေျဖရွင္းဖို႔ အားထုတ္တဲ့ ကုထံုးကို ခ်စ္ေရးခ်စ္မႈ ကုထံုးလို႔ ျပန္ဆိုလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာေတြမွာ သိပ္မထြန္းကားေသးပါဘူး။ ဒါ ဘာသာျပန္သူ႔ စကားခ်ပ္ပါ။)

အဲဒီ့ေနာက္မွာ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က သူ႔ကို ေဘာ့စတန္တကၠသိုလ္က  ဆီးလမ္းေၾကာင္းပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ေအာင္ေရႊသိန္းနဲ႔ ျပဖို႔ အၾကံေပးတာနဲ႔ ကိုစံဟုတ္လည္း သြားျပလိုက္ပါတယ္။ ကိုစံဟုတ္ဟာ ေဒါက္တာ့စားပြဲေရွ႕က ကုလားထိုင္မွာထိုင္ေနရင္း ကုလားထိုင္ လက္တန္းကို တင္းတင္းဆုပ္ထားမိရ ေလတယ္။ ဆရာဝန္က သူေျပာသမွ်ကို ေသခ်ာနားေထာင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ သူ႔ကို ေမးလိုက္ပါတယ္။

“စက္ဘီးစီးရင္းနဲ႔မ်ား မေတာ္တဆ တိုက္မိခိုက္မိခဲ့တာေတြမ်ား ျဖစ္ခဲ့ဖူးသလား”တဲ့။

“ဟုတ္ကဲ့ဆရာ… လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္တံုးကေတာ့ တစ္ခါ လဲခဲ ဖူးတယ္ ဆရာ။ လဲတာမွာ စက္ဘီးဘားတန္းနဲ႔ကို ျပင္းျပင္းထန္ထိန္ ေဆာင့္မိ သြားခဲ့ဖူးပါတယ္ခင္ဗ်”လို႔ ကိုစံဟုတ္က ေျဖလိုက္ပါတယ္။

ေဒါက္တာေအာင္ေရႊသိန္းက ေခါင္းညိတ္တယ္။ “သည္လိုဆိုရင္ေတာ့ ခင္ဗ်ားေရာဂါကို ကြ်န္ေတာ္ ကုလို႔ရၿပီလို႔ ေျပာရေတာ့မွာေပါ့ဗ်ာ”လို႔လည္း ဆိုလိုက္ပါတယ္။

သည္ကိစၥကို သိပ္ေဆြးေႏြးေလ့ မရွိၾကေပမယ့္ ပန္းေသ ပန္းညႇိဳးေဝဒနာဟာ ေယာက်္ားအမ်ားစုအေနနဲ႔ အဖ်င္းဆံုး ယာယီေလာက္ျဖစ္ျဖစ္ ေတြ႕ၾကံဳ ရင္ဆိုင္ရတတ္စျမဲ ေဝဒနာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အသက္ ၄၀ မွ ၇၂ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ိဳးသားစုစုေပါင္း ၁၃၀ဝ နဲ႔ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္အရ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာျဖင့္ရင္ သည္ေဝဒနာကို တစ္နည္းနည္း ခံစားခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အဲသေလာက္ေတာင္ အျဖစ္မ်ားလွေပမယ့္လည္း ေယာက်္ားေတြဟာ သည္ကိစၥကို မခ်ိတင္ကဲနဲ႔သာ ခံစားရင္း ေရငံုေနၾကေလရဲ႕။

“ႏွလံုးတို႔၊ ဝမ္းဗိုက္တို႔၊ အဆုတ္တို႔မွာ ေရာဂါရွိေနတာမ်ိဳးကို ေယာက်ာ္းေတြ အသာတၾကည္ လက္ခံႏိုင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ငယ္ပါမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါေဝဒနာကိုက်ေတာ့ လက္ခံဖို႔အေတာ့္ကို ခက္တတ္ၾကတယ္”လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားအနက္မွာ အဦးဆံုး ပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာေအာင္ေရႊသိန္းက ေျပာပါတယ္။ “တကယ္ေတာ့ ငယ္ပါဆိုတာလည္း ႏွလံုးလို၊ အဆုတ္လို၊ ေက်ာက္ကပ္လို႔ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္ အပိုင္းတစ္ခုပါပဲျဖစ္တာမို႔ တျခားကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြလိုပဲ တစ္ေနရာရာမွာ တစ္ခုခုက အခ်ိန္မေရြး ျဖစ္သြားႏိုင္တာပါပဲဗ်ာ”လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ကေန႔ကာလမွာေတာ့ ပန္းေသပန္းညႇိဳးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ကိုယ္ခႏၶာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကို ရွာေဖြစူးစမ္းလာၾကတဲ့ ပညာရွင္မ်ား တစ္ေန႔တျခား တိုးပြားလာေနပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ေက်ာ္ေလာက္အထိကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြဟာ ပန္းေသပန္းညႇိဳးလို႔ေရာက္လာၾကတဲ့ လူနာေတြကို စိတ္ပညာရွင္ေတြဆီကိုသာ ၫႊန္ေလ့ရွိခဲ့ၾကေပမယ့္ ကေန႔အခါမွာေတာ့ အဲသလိုျဖစ္လို႔ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြကို စိတ္ပညာရွင္ေတြက ဆရာဝန္ေတြဆီကို ျပန္ၫႊန္းေနၾကပါၿပီ။

“ငယ္ပါတင္းမာမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဝဒနာတစ္ခုခု ခံစားေနရၿပီဆိုရင္ အဲဒီ့မွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာလည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္အဂၤါဆိုင္ရာ ျပႆနာလည္း ပါေနတတ္မွန္း အခုဆို ကြ်န္ေတာ္တို႔ သေဘာေပါက္လာၾကပါၿပီ။ ငယ္ပါတင္းမာမႈ ရရွိေရးအတြက္ အာ႐ံုေၾကာေတြေရာ၊ ေသြးေၾကာေတြပါ ပ်က္စီးထိခိုက္မႈ မရွိဖို႔ လိုပါတယ္”လို႔ ေဒါက္တာ ေဝပုလႅက ဆိုပါတယ္။

ငယ္ပါတဝိုက္မွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ ပြင့္ေနၿပီး အဲဒီ့တဝိုက္က ၾကြက္သားမ်ား ေျပေျပျပစ္ျပစ္ ရွိေနမွသာလွ်င္ ငယ္ပါဆီကို ေသြးက စီးဆင္းႏိုင္မွာပါ။ ငယ္ပါ စန္႔လာခ်ိန္မွာ ေသြးေၾကာေတြကို ညႇစ္လိုက္သလိုျဖစ္သြားၿပီး ငယ္ပါထဲကို စီးဝင္လာတဲ့ ေသြးေတြ ျပန္ဆုတ္မသြားေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။

ဆရာဝန္ေတြဆီကို လာျပတဲ့ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေဝဒနာရွင္မ်ားရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာျဖင့္ရင္ ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေနရတယ္လို႔ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ဆိုပါတယ္။ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိတာကေတာ့ ေသြးလွည့္ပတ္ပံု မူမမွန္တာနဲ႔ ေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါ ေဝဒနာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာက မ်ားပါသတဲ့။ ေသြးတိုး ေရာဂါဟာဆိုရင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြမွာ ပိတ္ဆို႔ကုန္ေစေလ့ရွိပါတယ္။ အဲသလို ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြမွာ ပိတ္ဆို႔လာမယ္ဆိုရင္ ငယ္ပါဆီကို ေသြးစီးဆင္းမႈလည္း ေလ်ာ့က်သြားေစႏိုင္ပါတယ္။

တျခားေရာဂါေတြကလည္း သည္ျပႆနာကို ေပၚေပါက္ေစႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ multiple sclerosis လို႔ ေခၚတဲ့ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ယိုယြင္းမႈေၾကာင့္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ၊ စကားေျပာဆိုမႈ စတာေတြကို မထိန္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါမ်ားကလည္း အာ႐ံုေၾကာေတြနဲ႔ ေသြးေၾကာေတြကို ပ်က္စီးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္ပါ တယ္။ အမ်ိဳးသားတို႔ရဲ႕ တင္းမာႏိုင္စြမ္းအတြက္ ကိုယ္အဂၤါ စြမ္းေဆာင္မႈအေျခအေနကို အာ႐ံုေၾကာစနစ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ေဆးဝါးအေတာ္မ်ားမ်ားက အဲဒီ့ စနစ္ကို တားဆီး ပိတ္ဆို႔ႏိုင္ပံုရပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ေသြးတိုးေရာဂါကို ကုသတဲ့ေဆးဝါးေတြဟာျဖင့္ရင္ ပန္းေသ ပန္းညႇိဳးေရာဂါနဲ႔ အေတာ့္ကို ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေယာက်္ားအေတာ္မ်ားမ်ားမွာက ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီ့ေရာဂါကို ကုသတဲ့ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္ကာ အသက္ဆံုး႐ံႈးရမယ့္ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေပမယ့္ တစ္ဖက္ကလည္း အမ်ိဳးသားတို႔ရဲ႕ ခ်စ္ေရးခ်စ္မႈဘဝမွာေတာ့ ကေသာင္းကနင္းျဖစ္ေနေစႏိုင္တာလည္း အမွန္ပါပဲ။

တကယ္လို႔ ကိုယ္ေသာက္ေနတဲ့ေဆးေၾကာင့္ ကိုယ့္မွာ ပန္းေသပန္းညႇိဳး ျဖစ္ေနရတယ္လို႔ သံသယရွိလာတယ္ဆိုရင္ တျခားေဆးမ်ား ေျပာင္းေပးလို႔ မရဘူးလားလို႔ ဆရာဝန္ကို ေမးႏိုင္ပါတယ္။ ေျပာင္းေသာက္စရာ တျခားေဆးေတြလည္း အမွန္ရွိပါတယ္။

ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္ရတဲ့အထဲက အင္မတန္နည္းတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အထူးသျဖင့္ ငယ္ရြယ္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ ေတြေၾကာင့္ အဲလိုျဖစ္ရတာပါ။ ေျခေထာက္ႏွစ္ေခ်ာင္းၾကား တစ္ေနရာရာမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမယ္ဆိုရင္ တင္ပါးဆံု႐ိုးကို ထိခိုက္မိကာ ခႏၶာကိုယ္တြင္းက ငယ္ပါနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့အပိုင္းကိုပါ ထိခိုက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာနံရံေတြကို တိုက္႐ိုက္ထိခိုက္မိတဲ့အခါ ေသြးစီးဆင္းရာ လမ္းေၾကာင္းကို က်ဥ္းေျမာင္းသြားေစၿပီး မူမွန္အတိုင္း ငယ္ပါဆီေသြးမ်ား ျဖည့္တင္းေပးႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ လုပ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ သည္ေနရာမွာ ေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းသြားတာက အခု ထိမိခိုက္မိ၊ အခုခ်က္ခ်င္း ထျဖစ္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းမွ က်ဥ္းက်ဥ္း က်ဥ္းက်ဥ္းသြားတာမ်ိဳးမို႔ တကယ္  ဒုကၡေတြ႕တဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့ ထိမိ ခိုက္မိခဲ့တာကို ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ေတာင္ ျဖစ္ေနမိရတတ္ၾကပါတယ္။

စက္ဘီးနဲ႔ လဲတာမ်ိဳး၊ အားကစားတစ္ခုခုလုပ္ရင္း ေပါင္ျခံကို ဒူးနဲ႔ တိုက္မိတာမ်ိဳးဟာ ငယ္ပါနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကိုယ္ခႏၶာထဲက မျမင္ရတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို   ထိခိုက္ဖို႔ အလြန္နီးကပ္လွပါတယ္။ “ဘယ္အားကစားဝတ္စံုကမွ အဲသလိုေနရာကို မထိခိုက္မိေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္း မရွိပါဘူး”လို႔ ေဒါက္တာေအာင္ေရႊသိန္းက ဆိုပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္ ဆရာဝန္ေတြက သည္ျပႆနာကို အေျဖရွာႏိုင္ပါတယ္။ အာလၾထာေဆာင္းလို႔ေခၚတဲ့ ႏႈန္းလြန္အသံလိႈင္းစနစ္နဲ႔ စစ္ေဆးတာ၊ တျခား နည္းမ်ားနဲ႔ စစ္ေဆးတာမ်ားကတစ္ဆင့္ တင္းမာမႈကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ေသြးေၾကာေတြရဲ႕ အဝန္းနဲ႔ ေသြးစီးဆင္းမႈကို တိုင္းတာေပးႏိုင္ပါတယ္။

ကိုစံဟုတ္ရဲ႕ ေရာဂါကို စစ္ၾကည့္တုန္းကဆိုရင္ စက္ဘီးစီးရင္း လဲက်ရာက ကိုစံဟုတ္ရဲ႕ ငယ္ပါနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေသြးေၾကာမွာ အႀကီးအက်ယ္ ပိတ္ဆို႔ေနတာကို ေဒါက္တာ ေအာင္ေရႊသိန္းကိုယ္တိုင္ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

အသက္ ၄၁ႏွစ္အရြယ္ရွိ ကိုထက္အာကာမွာလည္း တင္းမာဖို႔ ခက္လွသလို တင္းမာလာတဲ့အခါလည္း ဘယ္ေလာက္မွ ၾကာၾကာ ေတာင့္မထားႏိုင္ဘူး ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ သူ႔မိသားစုဆရာဝန္က စစ္ၾကည့္ေတာ့ ဘာမွ မခ်ိဳ႕ယြင္းဘူးလို႔ ေတြ႕ရတယ္။ သို႔ေသာ္ အထူးကုဆရာဝန္က စမ္းသပ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ငယ္ပါဆီကို ေသြးစီးဆင္းမႈပိုင္းမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

“ကိုထက္အာကာတို႔ အရြယ္တန္းထဲက ကြ်န္ေတာ့္ဆီ ေရာက္လာတဲ့သူ ၁၀ဝ မွာ အဖ်င္းဆံုး ၂၀ ေလာက္မွာက အရြယ္မတိုင္ခင္ ေသြးေၾကာေတြ မာကုန္ၿပီး ေသြးစီးဆင္းမႈ မမွန္ေတာ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္”လို႔ သူ႔ကို ကုေပးတဲ့ ပါရဂူက ေျပာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကိုထက္အာကာကို ဘယ္နည္း၊ ဘယ္နည္းေတြနဲ႔ ကုသ ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ရွင္းျပၿပီး ႏွစ္သက္ရာနည္းကို ေရြးခ်ယ္ခိုင္းပါတယ္။ ကိုထက္အာကာက ေဆးထိုးကုသမႈကို ခံယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ေဆးေတြထဲမွာ papaverine, phentolamine နဲ႔ prostaglandin E-1 တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။

ကိုထက္အာကာဟာ အလြန္ခြ်န္ျမတဲ့ ေဆးထိုးအပ္ကို သံုးၿပီး မနာမက်င္ဘဲ သူ႔ငယ္ပါရဲ႕ ေဘးကို ထိုးတတ္ေအာင္ ဆရာဝန္ဆီက သင္ယူရပါတယ္။ အဲဒီ့ ေဆးသံုးမ်ိဳးကို စပ္ထိုးလိုက္ၿပီး ဆယ္မိနစ္ေလာက္အတြင္းမွာ သူ႔ငယ္ပါလည္း တင္းလာတဲ့အျပင္ နာရီဝက္ေက်ာ္လည္း ဆက္လက္တင္းထားႏိုင္တာကို ေတြ႕ရ ပါတယ္။

“သည္ကုထံုးက ကိုထက္အာကာတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ေယာက္စလံုးအတြက္ အေတာ့္ကို အဆင္ေျပသြားပါတယ္”လို႔ သူ႔ဆရာဝန္က ဆိုပါတယ္။ “အရင္က သူ႔စိတ္ထဲမွ မသက္မသာျဖစ္ေနရတာေတြကေန သူ႔ကိုယ္သူ ယံုၾကည္မႈပိုတိုး လာတယ္”လို႔လည္း သူက ဆိုပါေသးတယ္။

သည္ကုထံုးက ေအာင္ျမင္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသားအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ သည္နည္းကို မလုပ္ခ်င္ၾကပါဘူး။ ဟုတ္သေလ။ အပ္ႀကီးနဲ႔ ငယ္ပါကို ထိုးရမွာ ဆိုေတာ့… အမေလးေလး… ေတြးၾကည့္တာနဲ႔ေတာင္ ေက်ာခ်မ္းစရာႀကီး ျဖစ္လို႔ေနမွာပါ။

ဒါဆိုလည္း တျခားနည္းရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေလစုပ္ကိရိယာကို သံုးတဲ့နည္းပါ။ လူနာေတြကို ကြ်ဲေကာ္သားနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ က်ည္ေတာက္ တစ္ခုရယ္၊ လက္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ ဓာတ္ခဲနဲ႔ျဖစ္ေစ လုပ္လို႔ရတဲ့ ေလစုပ္ပန္႔တစ္ခုရယ္၊ သားေရကြင္းလို ၾကံဳ႕ႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ တင္းမာမႈကြင္း တစ္ကြင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ကြင္း သံုးကြင္း ေပးလိုက္ပါတယ္။

က်ည္ေတာက္ကို ငယ္ပါမွာ တပ္ဆင္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ပန္႔နဲ႔ စုပ္ယူလိုက္တဲ့အခါ က်ည္ေတာက္ထဲက ေလေတြ ဟာသြားၿပီး ငယ္ပါထဲကို ေသြးေတြ စီးလာေစပါေတာ့တယ္။ သည္အခါမွာ ကြင္းကို က်ည္ေတာက္ေပၚမွာ စြပ္ထားရာ က ေအာက္ကို တြန္းၿပီး ငယ္ပါဆီကို ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ ခ်စ္တင္းေႏွာေနခ်ိန္ တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာေတာ့ အဲဒီ့ကြင္းကို ဆက္လက္အသံုးျပဳေနရမွာပါပဲ။

ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ ငယ္ပါထဲကို တစ္ရွဴးထည့္သြင္းကုသတဲ့နည္းပါ။  ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြကတည္းက စတင္ခဲ့တဲ့ အဲဒီ့ခြဲစိတ္ကုသမႈမွာေတာ့ အတန္အသင့္ တင္းတင္းမာမာရွိတဲ့ ပစၥည္းကို ငယ္ပါထဲကို ခြဲစိတ္ထည့္သြင္းေပးလိုက္တာပါ။ အဲဒီ့ပစၥည္းက ထည့္ထားတဲ့ေနရာမွာ အျမဲတေစ ရွိေနတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ ငယ္ပါဟာ အျမဲတေစ အထိုက္အေလ်ာက္ တင္းမာေနပါေတာ့တယ္။ တင္းမာတယ္ဆိုေပမယ့္လည္း ခ်စ္တင္းေႏွာလို႔ရတယ္ဆို႐ံုသာ တင္းေနတာမ်ိဳး ျဖစ္သလို ဘယ္သူမွ သတိမထားမိေလာက္ေအာင္ ေကြးႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္ေနတာလည္း အမွန္ပါ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ငယ္ပါထဲကို ေလထိုးသြင္းႏိုင္တဲ့ ကိရိယာကို ထည့္သြင္းေပးလိုက္ၿပီး ကပ္ပယ္အိတ္ထဲမွာ ေလထိုးစက္ (ပန္႔ – pump) အေသး စားေလးကိုလည္း တစ္ပါတည္း ထည့္သြင္းေပးထားတဲ့အျပင္ ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာလည္း အရည္အိတ္တစ္အိတ္ ထည့္ေပးထားပါတယ္။ တင္းမာခ်င္တဲ့အခါ ကပ္ပယ္အိတ္ထဲက ေလထိုးစက္ကို အသာအယာ ညႇစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ဗိုက္ထဲက အရည္ေတြဆင္းလာကာ ငယ္ပါထဲက ကိရိယာထဲကို အရည္မ်ားနဲ႔ ျပည့္သြားေစၿပီး ငယ္ပါလည္း တင္းလာပါေတာ့တယ္။ ျပန္ေျဖခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဆို႔ (ဗား – valve) ကို ဖြင့္ခ်လိုက္မယ္ဆိုရင္ အရည္ေတြလည္း မူလ ဗိုက္ထဲက အိတ္ေလးထဲ ျပန္ေရာက္၊ ငယ္ပါလည္း နဂိုပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ေရွ႕ေနႀကီး ကိုစံဟုတ္လို တခ်ိဳ႕ေသာ လူနည္းစုအတြက္က်ေတာ့ နဂိုေသြး လွည့္ပတ္တဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းေပးတဲ့ ခြဲစိတ္ကုသမႈ (bypass operation) က အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္။ “ကိုစံဟုတ္ကေတာ့ သူ႔ေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ကုခ်င္တယ္လို႔ပဲ တြင္တြင္ေျပာသဗ်။ အဲဒါနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္လည္း နဂိုေသြးလွည့္ပတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းေပးဖို႔အတြက္ သူ႔ကို ခြဲစိတ္ကုသေပးလိုက္ရတယ္။ တစ္လအတြင္းမွာတင္ပဲ သူလည္း အိမ္ေထာင္ေရးသုခကို ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္လည္ ခံစားႏိုင္သြားပါတယ္”လို႔ သူ႔ကို ကုသေပးခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာေအာင္ေရႊသိန္းက ဆိုပါတယ္။

ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္သြားတဲ့အခါမွာ နဂိုေသြးလွည့္ပတ္တဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းေပးတဲ့ ခြဲစိတ္ကုသမႈလိုပါပဲ၊ ပိတ္ဆို႔ေနတဲ့ ေသြးေၾကာကို လွီးလႊဲၿပီး ေသြးစီးဆင္းႏိုင္မယ့္ ေနာက္ထပ္ ေသြးေၾကာတစ္ေၾကာကို ခြဲစိတ္ကုသနည္းနဲ႔ ဖန္တီးယူတာပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ သည္နည္းဟာ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ စမ္းသပ္ဆဲ ကုထံုးသာျဖစ္ၿပီး လူနာ အနည္းအပါးမွ်ကိုသာ သည္နည္းနဲ႔ ကုေပးလ်က္ရွိပါတယ္။

ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေဝဒနာရွင္ထဲက အနည္းငယ္မွ်သာ ခြဲစိတ္ကုသခံဖို႔အတြက္ လိုအပ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ားစုက ခြဲစိတ္ကုသခံစရာ မလိုဘဲ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုလို႔ ရပါတယ္။

ၿပီးေတာ့လည္း အခုအခ်ိန္အထိ သိထားသမွ်နဲ႔ ျခံဳငံုေျပာရမယ္ဆိုရင္ ပန္းေသပန္းညႇိဳးမျဖစ္ေအာင္ အမ်ိဳးသားမ်ားအေနနဲ႔ မိမိဘာသာ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။

ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ အဆီေလွ်ာ့စားဖို႔ပါ။ ရွစ္ခါးဂိုးက အမ်ိဳးသား လိင္မႈ ေရးရာ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈဆိုင္ရာ သိပၸံဌာနရဲ႕ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာ ဘေမာင္က ဆိုပါတယ္။ “လိုအပ္ရင္ ပိန္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ ေလ့က်င့္ခန္း မွန္မွန္လုပ္ပါ။ ခိုလက္စထေရာဓာတ္နဲ႔ အသားစထဲက သဘာဝအဆီဓာတ္ (triglyceride)ေတြ မ်ားမလာေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။ အဲဒါဆိုရင္ ငယ္ပါနဲ႔ ပတ သက္ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ေသြးေၾကာေတြဆီကို ေသြးစီးဆင္းမႈ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့မသြားေအာင္ ထိန္းႏိုင္ပါလိမ့္မယ္”တဲ့။

ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။ ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္အရဆိုရင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ထားသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးလိပ္မေသာက္သူမ်ားနဲ႔ စာရင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားဟာ  ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပိုၿပီး ပန္းေသပန္းညႇိဳးႏိုင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေတြကို မာေက်ာလာေစႏိုင္လို႔ပါပဲ။ “ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ပန္းေသပန္းညႇိဳးတာ မျဖစ္ရေလေအာင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာတစ္ခုတည္းနဲ႔တင္ ေကာင္းေကာင္းကာကြယ္ႏိုင္တယ္”လို႔ ေဒါက္တာ ဘေမာင္က ဆိုပါတယ္။    

အရက္ေလွ်ာ့ပါ။ ေသရည္ေသရက္ဟာ အာ႐ံုေၾကာမ်ားကို ထံုထိုင္းသြားေစတတ္ပါတယ္။ အရက္ေသာက္ထားလို႔ စိတ္က ၾကြလာတာမွန္ေပမယ့္ ကိုယ္ခႏၶာ ေသြးသားကေတာ့ အားမရွိဘဲ ေပ်ာ့ေခြသြားတာ ေသခ်ာပါတယ္။

ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ ကုသျခင္းမ်ားကိုသာ ေပါင္းစပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ အသက္ရွင္ေနသမွ် အိမ္ေထာင္ေရးသုခကို အျပည့္အဝ ခံစားႏိုင္ၾကမွာလည္း ေသခ်ာပါတယ္။ “ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သုေတသန နယ္ပယ္မွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိန္ညီးလို႔ ေနပါတယ္ဗ်ာ”လို႔ ေဒါက္တာ ေအာင္ေရႊသိန္းက ဆိုပါတယ္။

ဟုတ္ပါ့ဗ်ာ။ ဒါက ခင္ပြန္းသည္မ်ားအတြက္ေရာ ဇနီးသည္မ်ားအတြက္ပါ သတင္းေကာင္းလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

——————

ဘာရယ္မဟုတ္ဘူး၊ အိမ္ေရွ႕ခန္းမွာ တစ္ေယာက္တည္း ထိုင္ေနရင္း စာအုပ္စင္ေပၚက လက္သင့္ရာ စာအုပ္တစ္အုပ္ဆြဲယူ ေကာက္လွန္မိရာက ဖတ္လိုက္မိတာေလးကို ျမန္မာမႈျပဳၿပီး လံုးေစ့ပတ္ေစ့ျပန္ဆိုေဖာ္ျပလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ မူရင္းက ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ “ဖတ္သူ႔အႏွစ္” မဂၢဇင္းထဲက W.W. Meade ေရးတဲ့ Every Man’s Worst Sexual Fear ျဖစ္ပါတယ္။ (ဖတ္ရတာ အဆင္ေျပေအာင္ အမည္နာမေတြကို ျမန္မာသံနဲ႔ ဖလွယ္ယူထားပါတယ္။ ဥပမာ Sam Hutton ကို ကိုစံဟုတ္လို႔ ေရးလိုက္သလို  Dr. Irwin Goldstein ကိုလည္း ေဒါက္တာ ေအာင္ေရႊသိန္း၊ Ted Archer ကို ကိုထက္အာကာ စသျဖင့္ ျပင္ၿပီး ျပန္ဆိုလိုက္တာက လြဲလို႔ က်န္တာအားလံုးက မူရင္းအတိုင္းသာျဖစ္ပါတယ္။)

မူရင္းက ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ခဲ့ၿပီမို႔ အခုဆို သည့္ထက္ပိုမို ျပည့္စံုတဲ့ သုေတသနေတြနဲ႔ ကုထံုးေတြေတာင္ သူတို႔ဆီမွာ ေပၚေနေလာက္ၿပီလို႔ ေတြးမိရၿပီး သည္ ကိစၥကို ေမႊေႏွာက္ဖတ္႐ႈမိေတာ့လည္း သိပ္ေတာ့ သိပ္အကြာႀကီးေတာ့လည္း မေတြ႕ရပါဘူး။ သို႔ေသာ္ စာဖတ္သူခ်စ္မိတ္ေဆြ အစ္ကို ပုရိသမ်ားအတြက္ ကြ်န္ေတာ္ ဆက္ဖတ္လို႔ ေတြ႕လိုက္ရသမွ်ေလးေတြကို ေနာက္လမွာ ဆက္လက္ မွ်ေဝသြားေပးပါဦးမယ္။

(အဲဒါမ်ိဳးကို ေရးျပလို႔ စာဖတ္သူ ကိုကိုေတြ စိတ္မ်ား ဆိုးကုန္ၾကမလား မသိဘူးေနာ္။)

အခု ျပန္ဆို တင္ဆက္လိုက္တာေလးကိုကပဲ သည္လိုေဝဒနာမ်ိဳးကို ခံစားေနရသူ အမ်ားအတြက္ အားတက္စရာပါ။

သို႔ေသာ္ အေရးတႀကီး တစ္ခုေတာ့ မွာပါရေစ။ မူရင္းအတိုင္း လံုးေစ့ ပတ္ေစ့ ျပန္ဆိုတင္ျပရာမွာ ေဆးနာမည္ေတြနဲ႔ ကုသပံုအၾကမ္းဖ်င္းမ်ား ပါဝင္သြားပါတယ္။ အဲဒါကို အေသတြက္ၿပီး ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ျဖစ္ေစ၊ အထူးကုမဟုတ္တဲ့ သာမန္ဆရာဝန္နဲ႔ျဖစ္ေစ ျပသၿပီး လက္သိပ္ထိုး ကုသတာမ်ိဳးေတြ၊ လက္တည့္စမ္းတာမ်ိဳးေတြ လံုးဝ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ မူရင္းထဲမွာ ပါရွိတဲ့အတိုင္း သည္ကိစၥဟာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူ ပါရဂူမ်ား (urologists)နဲ႔သာ တိုင္ပင္ေဆာင္ရြက္သင့္တာျဖစ္ေၾကာင္း အထူးသတိေပးအပ္ပါတယ္။ သည္လို သတိေပးထားတဲ့ၾကားက နားလည္ တတ္ကြ်မ္းသူ ပါရဂူနဲ႔ တိုင္ပင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ ကိုယ္ထင္သလို ေလွ်ာက္လုပ္လို႔ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက်ိဳးဆက္မ်ားအတြက္ ဘာသာျပန္ဆို တင္ျပတဲ့ ကြ်န္ေတာ္က လံုးဝ တာဝန္ယူမွာ မဟုတ္ပါaၾကာင္း အတိအလင္း ျမြက္ဟ ေၾကညာအပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

အားလံုးေတြးဆ ဆင္ျခင္ၾကည့္ႏိုင္ၾကပါေစ

အတၱေက်ာ္

(စာၿပီးရက္ – ၃၀ဝ၈၀၇)

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလထုတ္ အနာမယ (Wellness) မဂၢဇင္းမွာ ေဖာ္ျပထားခဲ့တာေလးကို ျပန္လည္တင္ဆက္လို္က္တာျဖစ္ပါတယ္။