ဒစ္ပို ထိုးေဆးအေၾကာင္း သိခ်င္ရင္
DMPA သားဆက္ျခား ထိုးေဆးမ်ားနဲ႔ မိတ္ဆက္
- သည္နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနနဲ႔ကေတာ့ ကိုယ္ဝန္ ရွိမလာရေလေအာင္ ထိုးေဆးကို ထိုးႏွံၾကရပါတယ္။
- သည္မွာေတာ့ လူသံုးအမ်ားဆံုး၊ လူသိအမ်ားဆံုး သားဆက္ျခား ထိုးေဆးျဖစ္ေလတဲ့ ဒီအယ္(မ္)ပီေအ (DMPA)အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားပါမယ္။ DMPA ကို သံုးလတစ္ႀကိမ္ ထိုးရပါတယ္။ သည္ ထိုးေဆးထဲမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကေန သဘာဝ အေလ်ာက္ထုတ္လုပ္ေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းနဲ႔
ခပ္ဆင္ဆင္ ပ႐ိုဂ်က္စတင္ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဆးထိုးၿပီးသြားတဲ့အခါ ေသြးထဲကို အဲဒီ့ေဟာ္မုန္းဓာတ္က ျဖည္း ျဖည္းခ်င္း ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတာပါပဲ။ သည္DMPA ကိုပဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီက အိမ္ေထာင္သည္အမ်ိဳးသမီးေတြၾကားမွာေတာ့ “ဒီပို” (တခ်ိဳ႕ကလည္း “ဒစ္ပို”)ရယ္လို႔ ေခၚၾကတာ မ်ားတယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ depot-medroxyprogesterone acetate လို႔လည္း ခန္႔ခန္႔ညားညား၊ ရွည္ရွည္လ်ားလ်ားေခၚတတ္ၾကသလို ေဆးအမည္အတိုင္း Depo-Provera လို႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ Depo လို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနာက္ထပ္ေဆး အမည္တစ္ခု (တံဆိပ္ေနာက္တစ္မ်ိဳး)နဲ႔ Megestron လို႔ ေသာ္လည္းေကာင္း ေခၚတတ္ၾကပါတယ္။
-
တျခား သားဆက္ျခား ထိုးေဆးေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ေဆးအမည္ အတိုင္း ေနာ္ရစ္စတာရက္(တ္) (Noristerat) ရယ္လို႔ျဖစ္ေစ၊ norethindrone enanthate ရယ္လို႔ ျဖစ္ေစ၊ norethisterone enanthate လို႔ျဖစ္ေစလည္း ေခၚတတ္ၾကတဲ့ နက္တယ္(န္) (NET EN) ထိုးေဆးကိုက်ေတာ့ ႏွစ္လတစ္ႀကိမ္ ထိုးရတာပါ။ DMPA နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္ အလက္အေတာ္မ်ားမ်ားကNET EN နဲ႔လည္း သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လစဥ္ ထိုးလို႔ရတဲ့ သားဆက္ျခား ထိုးေဆးေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ ဝယ္လို႔ရေနပါၿပီ။ အဲသလို လစဥ္ထိုးရတဲ့ ထိုးေဆးေတြထဲမွာေတာ့ Cyclofem တို႔၊ Cycloprovera တို႔၊ Mesigyna တို႔လို ေဆးအမည္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ လစဥ္ထိုးရတဲ့ ထိုးေဆးaတြထဲမွာက်ေတာ့ အက္စႀတိဳဂ်င္ေရာ၊ ပ႐ိုဂ်က္စတင္ေရာ ေဟာ္မုန္းဓာတ္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီ့လစဥ္သံုး ထိုးေဆးေတြက DMPA တို႔၊ NET EN တို႔နဲ႔ မတူေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္
သည္အခန္းမွာ အဲဒီ့လစဥ္သံုး ထိုးေဆးေတြအေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးမထားပါဘူး။
DMPA ထိုးေဆးေတြကို သံုးခ်င္တယ္ဆိုရင္
အဲဒီ့ေဆးေတြက ဘယ္လိုျဖစ္ေစႏိုင္သလဲ
-
အဓိကအားျဖင့္ သားအိမ္ထဲက မမ်ိဳးဥမ်ားထုတ္ေပးတာ၊ တစ္နည္းအား ျဖင့္ မ်ိဳးဥတည္တာကို ရပ္ဆိုင္းေစပါတယ္။
- ဒါတင္မကေသးဘဲ သားအိမ္ေခါင္းက အက်ိအခြ်ဲကိုလည္း ပိုပ်စ္ခဲလာေစၿပီး သုက္ပိုးျဖတ္သန္းရခက္သြားေအာင္လည္း တားဆီးေပးပါတယ္။
- သည္ေဆးမ်ားဟာ ရွိႏွင့္ၿပီးသား သေႏၶသားကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးမွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ရသလဲ
အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ေျပာရင္ေတာ့ သည္ေဆးေတြ သံုးၿပီး ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၀ဝ မွာ ဝ.၃ ေယာက္သာ ကိုယ္ဝန္ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ (ဆိုလိုတာက ေဆးထိုးထားသူ အမ်ိဳးသမီး ၃၃၃ ေယာက္မွာမွ တစ္ေယာက္ႏႈန္းေလာက္သာ သည္ေဆးထိုးထားလ်က္နဲ႔
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာကို ေတြ႕ရသေပါ့။)
အမ်ိဳးသမီးအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သည္ေဆးေတြကို မွန္မွန္ မထိုးမိခဲ့ၾကလို႔သာ (ဝါ) ထိုးရမယ့္ အခ်ိန္က်ေနပါလ်က္နဲ႔ မထိုးျဖစ္ခဲ့ၾကလို႔သာ ေဆးထိုးေနတဲ့ ၾကားက ကိုယ္ဝန္ရွိကုန္ရတာပါ။ မွန္မွန္ထိုးေနလို႔ကေတာ့ အလြန္႔အလြန္ကို စိတ္ခ်ရပါတယ္။
DMPA ထိုးေဆးေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးအေထြေထြ
ေကာင္းက်ိဳးေတြ
- အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္။
- လူမသိႏိုင္ဘူး။ သည္ေဆးကို ထိုးေနတယ္ဆိုတာ ေဆးထိုးေပးတဲ့ဆရာဝန္ရယ္၊ ေဆးထိုးထားတဲ့အမ်ိဳးသမီးကိုယ္တိုင္ရယ္ကလြဲလို႔ တျခားဘယ္သူမွ မသိႏိုင္ဘူး။
- ကိုယ္ဝန္မေဆာင္ျဖစ္ေအာင္ ေရရွည္ကာကြယ္ေပးသလို ကိုယ္ဝန္ ျပန္ေဆာင္ဖို႔လည္း မခဲယဥ္းလွဘူး။ ေဆးတစ္ခါထိုးထားရင္ အနည္းဆံုး သံုးလေတာ့ ကိုယ္ဝန္မေဆာင္ႏိုင္ဘူး။
- ခ်စ္တင္းေႏွာျခင္းကို အေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ေစႏိုင္ဘူး။
- ကိုယ္ဝန္ရွိလာမွာ မပူရတဲ့အတြက္ ခ်စ္တင္းေႏွာရာမွာ သာယာမႈကို တိုးပြားခံစားႏိုင္တယ္။
- တစ္ေန႔တစ္လံုး ေဆးေသာက္ရတဲ့ ဒုကၡမ်ိဳး မရွိဘူး။
- ေဆးထိုးဖို႔အတြက္ အခ်ိန္အတိအက် ေစာင့္စရာ မလိုဘူး။ ပံုမွန္ထိုးေနက်ထက္ ႏွစ္ပတ္ကေန ေလးပတ္ ေစာၿပီး ထိုးလို႔လည္း ရတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လည္း ႏွစ္ပတ္ကေန ေလးပတ္အထိေတာင္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ထိုးမယ္ဆို လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။
- အသက္အရြယ္မေရြး အသံုးျပဳႏိုင္တယ္။
- မိခင္ႏို႔ရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႔ ပမာဏကို ထိခိုက္ပံု မရဘူး။ ရင္ေသြးကို ႏို႔ခ်ိဳတိုက္ေကြ်းေနသူ မိခင္မ်ားအေနနဲ႔ မီးဖြားၿပီး ရက္သတၱေျခာက္ပတ္ အၾကာမွာ စတင္အသံုးျပဳႏိုင္တယ္။
- အက္စႀတိဳဂ်င္ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ မရွိဘူး။ ႏွလံုးေရာဂါလို အက္စႀတိဳဂ်င္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြလည္း တိုးပြားလာတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။
- သားအိမ္ျပင္ပမွာ သေႏၶတည္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။
- သားအိမ္ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။
- သားအိမ္အက်ိတ္မ်ားျဖစ္ပြားျခင္းကိုလည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။
- တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ဆိုရင္
– သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းတဲ့ေရာဂါကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္တယ္။
– ဝက္႐ူးျပန္ေရာဂါရွိသူအမ်ိဳးသမီးေတြမွာဆိုရင္ ဝက္႐ူးျပန္တဲ့အႀကိမ္ အေရအတြက္ကို ေလ်ာ့ပါးသြားေစႏိုင္တယ္။
ဆိုးက်ိဳးမ်ား
ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား (ေရာဂါလကၡဏာမဟုတ္ပါ)
– ေအာက္ပါတို႔အပါအဝင္ ဓမၼတာေပၚတဲ့အခါမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။
- အနည္းငယ္မွ်သာ ဆင္းတာမ်ိဳး၊ အထူးသျဖင့္ စတင္သံုးခါစမွာ အဲသလိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
- အလြန္အကြ်ံဆင္းတာမ်ိဳး။ ဒါလည္း စတင္သံုးခါစမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ျဖစ္ခဲလွပါတယ္။
- ဓမၼတာလံုးလံုး မေပၚဘဲ ေပ်ာက္ေနတာမ်ိဳး။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ သည္ေဆးကို သံုးစြဲသူေတြအတြက္ ပံုမွန္ျဖစ္ၿပီး တစ္ႏွစ္ေလာက္ ဆက္တိုက္ သံုးစြဲၿပီးရင္ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ (တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အဲသလို ေသြးမေပၚတာကိုက စိတ္ခ်မ္းသာစရာေကာင္းေနႏိုင္ျပန္ပါတယ္။)
- ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးလာႏိုင္ပါတယ္။ (ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တစ္ႏွစ္ကို ၁ကီလိုမွ ၂ကီလို၊ ဒါမွမဟုတ္ ၂ေပါင္ကေန ၄ေပါင္အတြင္း တိုးလာႏိုင္တယ္)။ (အစားအေသာက္ကို ဂ႐ုစိုက္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ တိုးတာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္၊ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီး ေတြအတြက္က်ျပန္ေတာ့လည္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးလာတာ၊ ဝလာတာကိုက ေက်နပ္စရာ ေကာင္းေနႏိုင္ျပန္ပါတယ္။)
- သေႏၶတည္ႏိုင္တဲ့အေနအထားကို ျပန္ရဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေစာင့္ဆိုင္းယူရတတ္ပါတယ္။ (ကိုယ္ခႏၶာထဲက DMPA ပမာဏ ေလ်ာ့က်တဲ့အထိ ေစာင့္ရတတ္တယ္။) ႏွစ္မ်ိဳးစပ္သားဆက္ျခားေသာက္ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးသူေတြ၊ အိုင္ယူဒီ၊ ကြန္ဒံုး၊ ဒါမွမဟုတ္ အျခား ေယာနိသံုးနည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးစြဲၿပီး သားဆက္ျခားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားသူမ်ားနဲ႔ ယွဥ္မယ္ဆိုရင္ သေႏၶတည္ဖို႔ ေလးလေလာက္ ပိုၿပီး ေစာင့္ဆိုင္းယူရတတ္ပါတယ္။
- တစ္ခါထိုးၿပီး ေနာက္သံုးလၾကာတိုင္းၾကာတိုင္း ေနာက္တစ္လံုး ထပ္ထိုးဖို႔ လိုပါတယ္။
- တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ရင္သားႏူးညံ့လာတာ၊ စိတ္ အတက္အက်ျမန္တာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္ အန္ခ်င္တာ၊ ဆံပင္ကြ်တ္တာ၊ လိင္စိတ္ နည္းပါးတာမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ဝက္ျခံထြက္တာကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကိုေသာ္လည္းေကာင္း ခံစားရတတ္တယ္။
- အိပ္(ခ်္)အိုင္ဗီွ/ေအအိုင္ဒီအက္(စ္)အပါအဝင္ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္းမရွိပါဘူး။
အထူးသိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ
၁။ ေဆးတစ္ခါ ထိုးၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဆက္လက္ၿပီး သားဆက္ျခားလိုေသးတယ္ဆိုရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အခ်ိန္မီ ထပ္ထိုးဖို႔လိုပါတယ္။ အတိအက် ေျပာရင္ေတာ့ သံုးလတိတိအၾကာမွာ ထပ္ထိုးရမွာပါ။ သို႔ေပမယ့္ အဲဒီ့ သံုးလမတိုင္ခင္ ႏွစ္ပတ္ကေန ေလးပတ္ေစာၿပီး ႀကိဳထိုးလို႔ရသလို၊ ႏွစ္ပတ္ကေန ေလးပတ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ထိုးလို႔လည္း ရပါတယ္။
၂။ ႏွစ္ပတ္ထက္ေက်ာ္တဲ့အထိ ေဆးမထိုးျဖစ္ေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ ကြန္ဒံုးကို ျဖစ္ေစ၊ သုက္ပိုးသတ္ေဆးေတြကိုျဖစ္ေစ သံုးသင့္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ခ်စ္တင္းေႏွာျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
၃။ တစ္ႀကိမ္ထိုးၿပီးတဲ့ေနာက္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေနာက္က်ေနာက္က်၊ ကိုယ္ဝန္ မရွိဘူးဆိုတာ ေသခ်ာမယ္ဆိုရင္ ဆက္ထိုးလို႔ရပါေသးတယ္။
၄။ ေဆးစ ထိုးခါစမွာ ဓမၼတာက မေမွ်ာ္လင့္တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ေပၚလာတတ္တယ္။ ဓမၼတာဆင္းတဲ့ပမာဏက တျဖည္းျဖည္း နည္းနည္းသြားၿပီး ၆ လ ကေန ၁၂ လအတြင္းမွာ ေဆးကို ဆက္တိုက္ထိုးေနမယ္ဆိုရင္၊ ဆိုလိုတာက ေဆးႏွစ္ခါကေန ေလးခါအထိ ထိုးၿပီးသြားၿပီဆိုရင္ ဓမၼတာဆင္းတာ တအားကို နည္းသြားႏိုင္သလို လံုးလံုးကို ဓမၼတာ မေပၚေတာ့တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။
၅။ အဲသလို ဓမၼတာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္တာဟာ သည္ေဆးကို သံုးစြဲသူမ်ားမွာ ျဖစ္ေနက် ပံုမွန္ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ပါ။ ဘာအႏၲရာယ္မွ မရွိပါဘူး။ အဲသလို ဓမၼတာ မဆင္းလို႔၊ ေပ်ာက္သြား၊ ထိန္သြားလို႔ ကိုယ္ဝန္ရွိတဲ့သေဘာ၊ ေရာဂါ တစ္ခုခုျဖစ္ေနတဲ့သေဘာ၊ ေသြးပုပ္ေတြ ကိုယ္ခႏၶာအတြင္းမွာ ေအာင္းေနတဲ့သေဘာ လံုးလံုးမဟုတ္ပါဘူး။ ဓမၼတာအဆင္းနည္းတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ လံုးလံုးမေပၚတာဟာ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္က်ေတာ့ ပိုေတာင္ က်န္းမာလာေစႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးအားနည္းေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးရာေတာင္ ေရာက္ေနတတ္လို႔ပါ။
၆။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္လည္း တိုးလာပါလိမ့္မယ္။ အနည္းအပါး ဝလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါလည္း ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ပါ။ အႏၲရာယ္လည္း မရွိပါဘူး။
ဆရာဝန္နဲ႔ ျပဖို႔ လိုတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
DMPA ထိုးေဆးေၾကာင့္ စိုးရိမ္စရာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္တတ္တာ အင္မတန္မွ ရွားလွပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အျဖစ္ေတြနဲ႔ ၾကံဳေနရတယ္ဆိုရင္ေတာ့ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ တျခားေရာဂါတစ္ခုခုရွိေနႏိုင္တာမို႔ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြဟာ DMPA ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေနႏိုင္သလို အဲဒီ့ထိုးေဆးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ တျခား ေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။
- စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ဓမၼတာေတြ မတရားဆင္းေနတာ။ (ခါတိုင္းထက္ ႏွစ္ဆေလာက္ ပိုဆင္းေနတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ခါတိုင္းထက္ ႏွစ္ဆေတာင္ ၾကာေအာင္ ဆင္းေနတာမ်ိဳးပါ)
- DMPA ထိုးၿပီးခါမွ ဆိုးဆိုးရြားရြားႀကီးကို ေခါင္းကိုက္လာတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာက ေဆးထိုးၿပီးမွ ပိုဆိုးရြားလာတာ။
- အသားအေရ၊ ဒါမွမဟုတ္ မ်က္လံုးေတြ ထူးထူးျခားျခား ဝါလာတာ။

Injection
အေရးတကာ့ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မ်ား
၁။ ထိုးေဆးကို လက္ေမာင္းမွာ ထိုးရတာပါ။ ေဆးထိုးၿပီးရင္ ဘယ္ေတာ့jဖစ္ျဖစ္ ေဆးထိုးထားတဲ့ေနရာကို ပြတ္ေခ်မိတတ္ၾကပါတယ္။ DMPA ထိုးၿပီးရင္ မေခ်ပါနဲ႔။ ေခ်လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေဆးက ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ျမန္ျမန္ႀကီး ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားပါလိမ့္မယ္။
၂။ ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ တစ္ခါသံုး ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ျပြန္မ်ားကိုသာ သံုးသင့္ပါတယ္။
၃။ တစ္ခါသံုးကိုေပမင့္ ျပန္သံုးတာမ်ိဳးကို လံုးလံုး မလုပ္သင့္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ ေဆးခန္းေတြ၊ သူနာျပဳေတြက ပစ္ရမွာ ႏွေမ်ာၿပီး ျပန္သံုးတတ္ၾကတာကို ကြ်န္ေတာ့္မ်က္လံုးနဲ႔ တပ္အပ္ျမင္ဖူးပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ဒါေၾကာင့္ သတိေပးေနရတာပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္၊ တတ္ႏိုင္ရင္ ကိုယ့္ေရွ႕မွာ အသစ္ေဖာက္သံုးတာမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က တစ္ခါသံုးအပ္ကို ဝယ္သြားၿပီး ေဖာက္သံုးတာမ်ိဳးနဲ႔ ထိုးသင့္ပါတယ္။ တစ္ခါသံုးအပ္ေတြရဲ႕ တည္ေဆာက္ပံုေၾကာင့္ ပိုးသတ္ဖို႔လည္း အင္မတန္ ခက္လွပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တစ္ခါသံုးကို တစ္ခါမက သံုးမယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပိုးသတ္ထားတယ္ဆိုဆို HIV/AIDS လို ေရာဂါပိုးမ်ိဳး ကူးစက္လာႏိုင္ပါတယ္။
၄။ တစ္ခါသံုးအပ္ေတြ မရႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ အထပ္ထပ္ျပန္သံုးလို႔ရတဲ့ ေဆး ထိုးအပ္နဲ႔ ျပြန္ေတြကို မလႊဲမေရွာင္သာ သံုးရေတာ့မွာပါ။ အဲလိုဆိုရင္လည္း ေသခ်ာ ပိုးသတ္ထားတဲ့ ေဆးထိုးကိရိယာနဲ႔မွသာ ေဆးထိုးခံသင့္ပါတယ္။
Ref: The Essentials of Contraceptive Technology: A Handbook for Clinic Staff published by John Hopkins Public Health University
၂၀၀၅ မွ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း Wellness က်န္းမာေရး မဂၢဇင္းမွာ လေပါင္းမ်ားစြာ အခန္းဆက္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ “သားဆက္ျခားျခင္းဆိုင္ရာ နည္းပညာ အျဖာျဖာ” ထဲက ထိုးေဆးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အပိုင္းကို ျပန္လည္ ေကာက္ႏုတ္တင္ျပလိုက္တာပါ။
နဲနဲလြဲေနတာေလးရွိတယ္ထင္လို ့အၾကံၿပဳတာပါဆရာ
ေဆးကို လက္ေမာင္းမွာတင္မဟုတ္ပဲ တင္ပါးမွာလဲထုိးႏိုင္ပါတယ္
http://contraception.about.com/od/prescriptionoptions/a/depoprovera.htm
အဲဒီလင့္မွာ ပါပါတယ္။ ဆရာလုပ္တာ မဟုတ္ရပါ။
ေနာက္ၿပီး အခုေခတ္မွာ တခါသံုးေဆးထိုးအပ္ေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေစ်းေပါေပါနဲ ့ရပါတယ္
ဘယ္ေဆးခန္းမွ တခါသံုးအပ္ကို ၿပန္မသံုးပါဘူး။ေစ်းေပါတဲ့အတြက္ ႏွေၿမာၿပီးၿပန္သံုးစရာလဲ အေၾကာင္းမရွိႏိုင္ပါဘူး။
အကာအကြယ္မ၇ွိလိင္ဆက္ဆံျပီး..နွစ္ပတ္အၾကာမွာ..ကိုယ္၀န္ရမွာေၾကာက္လို ့..ေသာက္တဲ ့..တားေဆးမွာ၇ွိလား…..ဘယ္လိုလုပ္ရင္ကိုယ္၀န္ကိုတားနိဳင္လဲ..သိတဲ ့လူမ်ားေျဖၾကားေပးပါ…………..
ဆ၇ာ့ဆီကမသိေသးတဲ့အေျကာင္းကိုသိရေတာ့ေက်းဇူးတင္ပါတယ္
ေနဂ်ဴး ဆရာက်ြန္ေတာ္အားနည္းေနတယ္ထင္တာေလးကိုပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေမးလို့ရမလား……….//က်ြန္ေတာ္ေမးခ်င္တာကက်ြန္ေတာ္ငယ္ငယ္ကတိုင္10တန္းေလာက္ထိတိုင္ေယာက္်ားေလးတေယာက္ဟာဂြင္းထုရမယ္ဆိုတာနားမလည္ဘူးဆရာ…..။10တန္းေရာက္မွစလုပ္တတ္ေတာ့4ႏွစ္ေလာက္ရွိေနပါျပီဆရာ။။ဒါေပမယ့္က်ြန္ေတာ္ပစၥည္းကေတာ္ေတာ္ေသးေနပါတယ္။။အရြယ္နဲ့မလိုက္ေအာင္ေသးေနပါတယ္။သူငယ္ခ်င္းေတြေျပာေတာ့ဂြင္းလပ္ရင္ၾကီးတယ္ဆိုေတာ့လည္းမထူးဘူးဆရာ။။အဲ့ဒါနည္းနည္းေတာ့ၾကီးလာလုပ္ဖို့အဆင္ေျပေစမဲ့နည္းေလးေတာ့ေျပာေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ……………..//
ေျပာရရင္ဆရာရယ္ ၾကီးလာေအာင္ေလးလုပ္ခ်င္တာပါ။။ဘယ္လိုလုပ္ရင္အဆင္ေျပာမလည္းသိခ်င္ပါတယ္ွဆရာ
“သားငယ္တို႔ နားလည္ဖို႔”စာအုပ္ထဲမွာ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းျပထားပါ၏။ ရွာဖတ္ၾကည့္ေစလိုပါ၏။
ေကာင္ေလးေရ့ ငယ္တာကို ႀကီးေအာင္လုပ္ဖို႔နည္းလမ္းေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္အေတြ႔အႀကံဳအရေတာ့သဘာ၀အတိုင္းပဲထားေစခ်င္တယ္။
ေမာင္ရင့္ေကာင္မေလး၊သို႔မဟုတ္အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ့ဆက္ဆံခ်ိန္မွာအဲသည္ကိစၥကအေရးမႀကီးပါဘူး။
သူမ ဆႏၵျပည့္ေအာင္နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ျဖည့္ဆည္းေပးလိုက္ပါ။
lady fast ေပါ႔။
အတၱနည္းတဲ့အခ်စ္မ်ိဳးနဲ႔ေပါ႔။
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ…
ကၽြန္ေတာ့ အမ်ိဴးသမီးကေၾကာက္တတ္တယ္ဆရာ
ခုလိုသိရတာ… သူ႔ကိုဒီစာျပလိုက္ရင္ စိတ္ထဲေပါ့သြားမယ္ထင္ပါတယ္
ဒီလို site ေတြနဲ႕ ခုမွေတြ႔ရတာ ေနာက္ေတာင္က်ေနပီထင္ပါတယ္…
ေနာက္လည္းအၿမဲ အားေပးဖတ္႐ႈျဖစ္မွာပါ ဆရာ…
အက်ိဳးျပဳစာေတြ မ်ားမ်ားေရးႏိုင္ပါေစ..ဆရာ…
ဗဟုသုတေလးေပးလို့ဆရာ့ကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္ေနာ္….
အမ်ိဳးသား သားေၾကာျဖတ္ျခင္း/ထံုးျခင္း အေၾကာင္းရွင္းျပေပးပါဆရာ.. အမ်ိဳးသမီးေတြတားေဆးထိုးတဲ့အခါ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လာတတ္တယ္.. ရံဖန္ရံခါ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္.. ကေလးလိုခ်င္တဲ့အခါ ကိုယ္သံုးခဲ့တဲ့ တားေဆးေပၚမူတည္ျပီး အခ်ိန္ကာလတစ္ခုၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္.. တကယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးဟာ တားေဆးမသံုးပဲ အမ်ိဳးသားက သားေၾကာထံုးမယ္ဆိုရင္ ပိုမ်ား အဆင္မေျပဘူးလားလို႔ စဥ္းစားမိပါတယ္.. ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးရွိပါသလား.. ေက်းဇူးျပဳျပီး ရွင္းျပေပးပါဆရာ…
က်ေနာ္ ဒီပိုစ့္ကို မႏၱေလးေဂဇက္မွာေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ခြင့္ျပဳေပးႏိုင္မလား။
ျပႆနာ မရိွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သည္အေၾကာင္းကို Wellness မဂၢဇင္းမွာ “သားဆက္ျခားျခင္းဆိုင္ရာ နည္းပညာအျဖာျဖာ”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ၂၀၀၅-၂၀၀၇ အတြင္း အခန္းဆက္ေရးခဲ့တုန္းက ပံုႏွိပ္မူနဲ႔ ေဖာ္ျပၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ျပန္လည္ ေဖာ္ျပတဲ့အခါမွာ အဲဒါေလးကို ျပန္ၫႊန္းေပးပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါက ခက္ေနရင္ သည္ဘေလာ့(ဂ္)က ယူတယ္ဆိုတာေလးေတာ့ ေဖာ္ျပေပးပါလားခင္ဗ်ား။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ွဆရာ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခုေလာက္ေမးခ်င္ ပါတယ္ ဆရာ သိသေလာက္ေၿဖေပးပါ ေကာင္းမ ေလးေတြ႔ Ecee2 ေသာက္တာ မ်ားရင္ ဘာေတြ႔ ဆိုးက်ိဳးရွိလာ ႏိုင္သလဲ။ေဆးမေသာက္ဘဲ ကိုယ္ဝန္ မရွိေအာင္ ဘယ္လို လိမ္ဆက္ ဆံရမ လဲ ေက်းဇူးၿပိဳ ၿပီေၿဖေပးပါ အုန္းဗ်ာ။
အေရးေပၚ သားဆက္ျခားေသာက္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေရးအႀကီးဆံုး အခ်က္ သည္ေဆးဟာ အေရးေပၚအျဖစ္ ရံဖန္ရံခါသာ ေသာက္သံုးရတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ေရရွည္ဆြဲေသာက္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ သည္ေဆးမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဟိုမုန္းအခ်ိဳးအဆက သာမာန္ သားဆက္ျခားေဆးထက္ အမ်ားႀကီးပိုေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကလည္း သာမာန္သားဆက္ျခားေဆးထက္ အဆမ်ားစြာ ဆိုး႐ြားႏိုင္ပါတယ္။ ေရရွည္အတြက္ဆိုရင္ တျခား သားဆက္ျခားနည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးသင့္ပါတယ္။ သည္ဘေလာ့(ဂ္)မွာ “Contraception” ဆိုတဲ့ category နဲ႔ ရွာလိုက္ရင္ အနည္းအပါး ေတြ႕ရႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
(၁) ဘယ္ေဆးပဲျဖစ္ျဖစ္ နားလည္တတ္ကၽြမ္းသူ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးမွသာ ေသာက္သံုး/တိုက္ေကၽြးသင့္ပါတယ္။
(၂) ဘယ္ေဆးပဲျဖစ္ျဖစ္ တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး သေဘာေတြ ရိွပါတယ္။
အဲသေလာက္ ႐ိုးစင္းတာကို ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ ကိုယ္ ထင္သလို လုပ္ၾကမယ္ဆိုလည္း သေဘာပါပဲဗ်ာ။
ဆရာ ေက်းဇူးၿပဳၿပီ တၿခာသားဆက္ၿခား ေဆးတစ္မ်ိဳးရဲ႔ နာမည္ကို ေၿပာၿပေပပါ လား ဆိုးက်ိဳး မၿဖစ္ႏိုင္တဲ႔ ဟာမ်ိဳးေပါ႔။ ဆရာ ကၽြန္ေတာ္ေကာင္း မေလး က Ecee2 ေသာက္သာ 5ခါေလာက္ရွိၿပီ 3ခါ ဆက္တိုက္ေသာက္တာတစ္ခါ ၊ေနာက္တစ္ခါက 1လ စီၿခားတယ္ ဘာေတြ႔ဆိုးၾကိဳးရွိ လဲ သိၿခင္လို႔ ပါ ။(ကၽြန္ေတာ္ သူကုိ လက္ထက္မွ ပါ တ သက္လံုးလဲ ခ်စ္မွ ပါ)
ဆရာေၿဖၿပီ သာၿဖစ္ေနရင္ ညြန္ၿပေပးပါ ကၽြန္ေတာ္ မေတြ႔ လို႔ ပါ တိုတို နဲ႔ လိုရင္း သိရ ရင္ေက်နပ္ ပါၿပီ ေလးစားရပါေသာ…….lettwebaw
ေဆးထိုးျပီးဘယ္ႏွစ္ရက္အၾကာမွာအတူတူေနလို့ရပါသလဲဲဆရာ။
Depo ကိုအျပင္ကေဆးဆိုင္ေတြမွာ ၀ယ္လို႔ရႏိုင္ပါသလား ဆရာ….
က်ေေနာ္ဆရာကိုတခုေလာက္ေမးခ်င္ပါတယ္ က်ေနာ္မိန္းမကို၀န္ရွိတာ၁လေက်ာ္ပါျပိက်ေနာ္ေကာသူေကာကေလးမလိုခ်င္ပါဘူးဆရာက်ေနာ္ဘယ္လို့အဲ့ဒိကို၀န္ကိုတားဆိးနိုင္မလဲဆရာ က်ေနာ္ကနိုင္င”ရပ္ျခားကိုနွစ္အေတာ္ျကာသြားရေတာ့မွာမို့လို့ကေလးမလိုခ်င္တာပါဆရာ က်ေနာ္ကိုအလြယ္တကူတားနိုင္မယ့္နည္းေလးေျပာျပပါဆရာ
က်ေန
သူ.ရာသိစက္၀န္းမလာတာ၁၅ရက္ေလာက္ပဲရွီပါေသးတယ္ဆရာ က်ေနာ္ဘယ္ လိုတားဆိး၇မလဲဆရာ
သားအိမ္လဲမျခစ္ခ်င္ဘူးဆရာအျက့ေလးေပးေစခ်င္ပါတရ္
မေျဖတတ္ပါ။
ေပ်ာ္ၿပီးရင္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ႔ရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲ
ရင္ဆိုင္ရဲရမယ္။
လူသတ္မႈမက်ဳးလြန္မိေစပါနဲ႔။
ေစတနာနဲ႔ေျပာတာပါ။
တသက္လံုးေနာင္တရေနရမယ့္အလုပ္မ်ိဳးမလုပ္ေစခ်င္ဘူး။
ဆရာခင္ဗ် လိင္ဆက္ဆံၿပီးေနာက္ ၇၂နာရီအတြင္းမွာ ကိုယ္၀န္တားေဆးထိုးလို႕ရတယ္လို႕သိရပါတယ္။ ထိုေဆးမ်ိဳးကို ဘယ္လိုေျပာၿပီး ဘယ္လိုေဆးဆိုင္ေတြမွာ၀ယ္လို႕ရနိုင္မလဲ ခင္ဗ်။
အဲဒီ့ေဆးက အေရးေပၚ ေဆး (Emergency Pills) ပါ။ အေရးေပၚဆိုကတည္းက မီးသတ္ဘူးလိုေပါ့ဗ်ာ။ မီးသတ္ဘူးကို ဘယ္သူက အားတိုင္း ယားတိုင္း သံုးေနလို႔တံုးခင္ဗ်။ သားဆက္ျခားနည္းတစ္ခုခုကိုသာ အားေပးပါရေစ။ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။
အစက ဒီအေၾကာင္းေတြမသိဘဲ Ecee2ပဲတိုက္ခဲ႔မိတယ္
Ecee2 ရဲ႔ side effect ေတြကိုေျပာျပေစခ်င္တယ္ဆရာ
ျပီးေတာ့ အခိ်န္မဟုတ္ပဲ ရာသီနဲနဲဆင္းေနတယ္တဲ
အဲဒါအႏၲရာယ္ရွိလားဆရာ သူကကိုယ္ဝန္ရမွာအရမ္းစိုးရိမ္ေနလို႔ပါ
အျမန္ဆံုးေျဖားၾကားေပးေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ
ဆရာ က်န္းမာပါေစ ႔
ဒါေတြက အေရးေပၚ သံုးတာေတြပါ။ ထည့္ထားတဲ့ ေဟာ္မုန္း အခ်ိဳးအဆ မ်ားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အခ်ိန္မဟုတ္ဘဲ ရာသီ နဲနဲစီ ဆင္းေနတာပါ။ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ ပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။
E Cee 2 ေသာက္တာ တစ္လထဲမွာ ေလးၾကိမ္ရွိသြားပါျပီဆရာ။ အဲ့ဒါေသာက္တာဟာ ဓမၼတာမလာတာမ်ိဳးျဖစ္နိုင္လားသိခ်င္ပါတယ္။အခုပံုမွန္လာရက္ထက္ ငါးရက္ေလာက္ေနာက္က်ေနပါတယ္။ေက်းဇူးျပဴ၍ အေသးစိတ္ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။
ေဆးထိုးပီးပီးခ်င္း တူတူေနလို႔ရလား ဆရာ …..ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္လို႔ပါ